Gluten En Çok Nelerde Var Gluten, buğday, arpa, çavdar ve bu tahıllardan yapılan ürünlerde bulunan bir protein grubudur. Gluten içeren bazı yaygın gıdalar ve ürünler şunlardır:
- Un ve unlu ürünler: Buğday, arpa ve çavdar unu ile yapılan ekmek, pasta, kek, kurabiye, börek gibi fırın ürünleri.
- Makarna ve erişte: Buğday unundan yapılan her türlü makarna ve erişte.
- Bulgur, kuskus ve semolina: Özellikle buğdaydan yapılan bu gıdalar.
- Bira ve bazı alkollü içecekler: Arpa maltından yapılan biralar ve diğer bazı alkollü içecekler.
- Hazır çorbalar ve soslar: Gluten, bazı hazır çorbaların ve sosların koyulaştırıcısı olarak kullanılabilir.
- İşlenmiş et ürünleri: Sosis, salam gibi işlenmiş et ürünlerinde dolgu maddesi olarak gluten bulunabilir.
- Hazır yemekler ve atıştırmalıklar: Pizza, dondurulmuş yemekler, cipsler ve diğer paketli atıştırmalıklar gluten içerebilir.
- Kahvaltılık gevrekler: Buğday, arpa veya çavdar içeren kahvaltılık gevrekler.
- Seitan: Özellikle vegan ve vejetaryen mutfaklarında et alternatifi olarak kullanılan, buğday gluteninden yapılan bir gıda.
Gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı olan bireylerin gluten içeren gıdalardan kaçınması gerekmektedir. Gluten içermeyen alternatif tahıllar arasında mısır, pirinç, amarant, kinoa, yulaf (özellikle gluten içermediği belirtilen çeşitler) ve teff bulunur. Gluten içermeyen diyetlerde bu tahıllar ve bunlardan yapılan ürünler tercih edilebilir.
İçinde Gluten Bulunmayan Besinler Nelerdir ?
- Tüm doğal et ve balık: İşlenmemiş, marinat veya sos eklenmemiş taze et, tavuk, balık ve deniz ürünleri.
- Meyveler ve sebzeler: Tüm taze, dondurulmuş veya konserve meyve ve sebzeler (eklenmiş sos veya baharat içermeyenler).
- Baklagiller: Mercimek, nohut, fasulye ve bezelye gibi baklagiller.
- Yumurta: Doğal haldeki yumurtalar gluten içermez.
- Süt ürünleri: Saf süt, yoğurt, peynir gibi işlenmemiş süt ürünleri (katkı maddesi içermeyenler).
- Gluten içermeyen tahıllar ve nişastalar: Pirinç, mısır, soya, patates, tapioka, amarant, kinoa, yulaf (özellikle “gluten içermez” etiketli olanlar), karabuğday ve teff.
- Yağlar ve yağlar: Bitkisel yağlar ve tereyağı gibi saf yağlar.
- Kuruyemişler ve tohumlar: İşlenmemiş, kaplama veya tatlandırıcı eklenmemiş kuruyemiş ve tohumlar.
- Şeker ve bal: Saf şeker, bal ve diğer doğal tatlandırıcılar.
- Baharatlar ve otlar: Saf, katkı maddesi eklenmemiş baharatlar ve otlar.
Bu besinleri tüketirken, işlenmiş gıdalarda veya paketlenmiş ürünlerde gluten olup olmadığını kontrol etmek önemlidir. Gluten, bazen beklenmedik ürünlerde dolgu maddesi, koyulaştırıcı veya stabilizatör olarak kullanılabilir.
Ayrıca, yulaf gibi bazı doğal gluten içermeyen gıdalar, gluten içeren tahıllarla aynı tesislerde işlenip paketlendiğinde çapraz kontaminasyon riski taşıyabilir. Bu nedenle, özellikle gluten hassasiyeti olan kişilerin, ürün etiketlerini dikkatlice okuması ve mümkünse “gluten içermez” etiketli ürünleri tercih etmesi önerilir.
Hangi Ürünlerde Gluten Var?
- Buğday bazlı ürünler: Buğday unu, kek, ekmek, kraker, börek, pasta, kek, çörek, simit, makarna, erişte gibi buğday bazlı fırın ürünleri.
- Arpa bazlı ürünler: Arpa maltı, malt şurubu, malt sirkesi, bira ve arpadan yapılan diğer ürünler.
- Çavdar bazlı ürünler: Çavdar ekmeği, çavdar unu ve çavdardan yapılan diğer ürünler.
- Tritikale: Buğday ve çavdarın bir melezi olan tritikale ve tritikaleden yapılan ürünler.
- Hazır yemekler ve atıştırmalıklar: Donmuş pizza, hazır köfte, hamburger köftesi, cipsler, atıştırmalık barlar, bazı çikolatalar ve şekerlemeler.
- Soslar ve çorbalar: Buğday unu ile koyulaştırılan soslar, çorbalar ve gravy soslar.
- Salata sosları ve marinadlar: Gluten içerebilen kalınlaştırıcı veya bağlayıcı maddeler içerebilir.
- İşlenmiş et ve balık ürünleri: Sosis, salam, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri ve bazı işlenmiş balık.
- Kahvaltılık gevrekler: Çavdar, arpa veya buğday içeren kahvaltılık gevrekler.
- Bazı içecekler: Bira, bazı alkollü içecekler ve arpa maltı içeren içecekler.
Gluten En Çok Nelerde Var Gluten, bazı ilaçlar, vitaminler ve kozmetik ürünlerde de bulunabilir, bu yüzden etiketleri dikkatlice okumak önemlidir. Gluten hassasiyeti olan kişilerin bu ürünlerden kaçınması gerekir. Gluten içermeyen alternatifler arayışında, etiketlerde “gluten içermez” ifadesini aramak ve gluten içermeyen tahılları (örneğin, pirinç, mısır, kinoa, amarant, teff) tercih etmek yararlı olacaktır.
